Türk romanında bürokrasi ve memurlar (1872-1950)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: LEVENT ALİ ÇANAKLI

Danışman: ALEV SİNAR UĞURLU

Özet:

Bu çalısmada, sosyal hayatı etkileyen önemli kurumlardan bürokrasinin ve toplumun bir parçası olan memurların, 1872-1950 yılları arasında yazılmıs Türk romanlarında nasıl ele alındıgı incelenmistir. Giris kısmında bürokrasi ve memuriyet hakkında genel bilgi verildikten sonra, romanları dogru bir sekilde ve tarihî gerçeklikler ısıgında degerlendirebilmek için Osmanlı'dan Cumhuriyet'e bürokrasinin gelisimine, niteliklerine ve sorunlarına temas edilmistir. ki bölümden olusan tezin birinci bölümünde, Türk romancılarının bürokrasi ve memuriyetle olan iliskileri üzerinde durulmus, bu çalısmada eserleri degerlendirilen yazarlardan tamamına yakınının devlet memuriyetinde bulunduklarına isaret edilmistir. Ardından romanlardaki bürokrasi ve memurlugun incelenmesine geçilmistir. Yedi baslık altında toplanan tasnifte romancıların resmî hayata, memurlara ve memuriyete nasıl baktıkları, bürokrasi hakkındaki elestirileri, tasrada çalısan memurlar hakkındaki izlenimleri, II. Mesrutiyet ve Cumhuriyet bürokrasilerine yaklasımları, askerî bürokrasiyi ele alısları ve memurların sosyal hayatıyla ilgili hangi konulardan bahsettikleri gösterilmeye çalısılmıstır. Tezin ikinci bölümünde, romanlardaki memur tiplerinin tasnifine gidilmistir. ki baslıktan olusan bu tasnifte, memurlar önce mesleki sorumluluklarına, sonra da hayat tarzlarına göre incelenmistir ve memurların çogunlukla olumsuz nitelikler tasıdıgı, bu konuda romanlardan elde edilen verilerle tarihî gerçeklerin büyük ölçüde uyustugu, genel itibarıyla Türk romancılarının kendi çaglarını yansıttıkları görülmüstür