Mantar yetiştiriciliğinin karlılık analizi: Kampala örneği, Uganda


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İbrahim Mayanja

Danışman: TOLGA TİPİ

Özet:

Çalışma Uganda'nın Kampala Büyükşehir sınırları içinde, Ekim 2016 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma, mantar üretimi yapan işletmelerin karlılık analizi, fayda/masraf analizi, başabaş noktası analizi ve Veri Zarflama Analizi (VZA) ile etkinliklerin belirlenmesi üzerine yoğunlaşmıştır. Ayrıca karlılığı etkileyen faktörler çoklu regresyon ile, etkinliği belirleyen faktörler ise tobit analizi ile belirlenmiştir. SWOT analizi ve Uganda'da mantar üretimini artırmak için üreticiler açısından mantar üretimindeki sınırlılıklar ve bunlara çözüm önerileri sunulmuştur. Araştırma alanında 52 üretici ile yüz yüze anket yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, üç aylık bir üretim dönemi için işletme başına ortalama net kar 2385,31 ABD Doları, F/M Oranı 4,08 ve Başabaş noktası ise 106,41 Kg olarak belirlenmiştir. Ortalama Teknik Etkinlik, Tahsis Etkinliği ve Maliyet Etkinliği sırasıyla, Ölçeğe Değişen Getiri varsayımı altında 0,942, 0,593 ve 0,557 iken, Sabit Ölçeğe Getiri varsayımı altında 0,681, 0,487 ve 0,331 olarak hesaplanmıştır. Regresyon sonuçlarına göre, üreticilerin deneyimi, herhangi bir örgüte üyelik ve üretimde kullanılan çuval sayısı istatistiki olarak önemli düzeyde işletmelerin karlılığını etkileyen faktörlerdir. Tobit model sonuçlarına göre ise işletmelerin etkinliğini istatistiki açıdan önemli düzeyde etkileyen faktörler mantar satış fiyatı ve üretim çuvalı sayısı olarak belirlenmiştir. Üreticilerin karşılaştıkları sorunlar sırasıyla, mantar pazar satış fiyatının düşüklüğü, bazı dönemlerde pamuk bulunamaması ve yetersiz yayım hizmetleri olarak belirlenmiştir. Çözüm önerileri olarak: hükümetin yardımıyla yurtdışında ve yerelde daha iyi pazarlar bulabilmek için üreticileri kooperatif veya birlik olarak organize etmek, pamuk ve mantar tohumu gibi girdileri üretenlerin yeterli miktarda, zamanında ve yüksek kalitede üretim yapmalarını desteklemek, yerel yayım çalışanlarının hizmet içi eğitim yolu ile mantar üretimi hakkında bilgilendirilmesi, araştırmacıların pamuk yerine kullanılabilecek başka girdi alternatifleri üretecekleri araştırmalar yapması önerilebilir.