Tarımda kullanılan bazı gübrelerin entomopatojen nematodlar üzerine olan etkilerinin araştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yavuz Selim Şahin

Danışman: İSMAİL ALPER SUSURLUK

Özet:

Entomopatojen nematodlar (EPN'ler), toprakta yaşayan zararlı böcekleri enfekte edebilmesi, kitlesel bir şekilde üretilip formüle edilebilmesi, uzun süre etkinlik gösterebilmesi ve hedef dışı organizmalara karşı zararının düşük olması sebebiyle biyolojik mücadelede önemli bir yere sahiptirler. EPN'ler, yaşam döngüsünün %90'ından fazlasını zararlı böcek içerisinde geçiren obligat endoparazitik canlılardır. Toprak içerisinde, EPN'lerin yaşamsal aktivitesini ve kalıcılığını etkileyen birçok faktör vardır. Gübreleme, toprak işleme ve sulama gibi bazı tarımsal faaliyetler, toprak içerisinde yaşayan EPN'lerin aktivitelerini olumlu veya olumsuz bir şekilde etkileyebilir. Özellikle N, P ve K içerikli inorganik gübrelerin uzun süreli ve aşırı kullanımı, toprak tuzluluğu ve ağır metal birikimi gibi çeşitli çevresel problemlere sebep olmaktadır. Toprağın fiziksel ve kimyasal yapısını düzeltmek amacıyla başvurulabilecek en iyi yöntemlerden biri organik gübre ilavesidir. Toprakta aynı ortamı paylaşan gübreler ile EPN'ler arasında, olumlu veya olumsuz bir etkileşimin olma ihtimali biyolojik mücadele açısından önemlidir. Bu tez çalışmasında, gübrelerin EPN'ler üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla 2 ayrı EPN türü (Steinernema feltiae TUR-S3, Heterorhabditis bacteriophora HBH) ve 10 tane farklı gübre (ÜRE, amonyum sülfat, amonyum nitrat, NPK, NP, diammonium fosfat, mono amonyum fosfat, magnezyum sülfat heptahidrat, boraks dekahidrat ve %15 organik asit) kullanılmıştır. Gübrelerin araziye uygulandığı formu ve dekara önerilen doz miktarı baz alınarak, her bir gübre için en az iki farklı doz belirlenmiştir. Genel olarak, çalışmada kullanılan bazı inorganik gübreler (DAP, NP, NPK) EPN'lerin ölüm oranını artırırken, hümik asit ve fulvik asit içeren sıvı organik gübre EPN kalıcılığını desteklemiştir. Ayrıca S. feltiae (TUR-S3)'nin inorganik gübrelere karşı, H. bacteriophora (HBH) türüne göre daha dayanıklı olduğu tespit edilmiştir.