Taberi tefsiri’nde siyer rivayetleri (medine dönemi)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mustafa Soycan

Danışman: ADEM APAK

Özet:

Kur’ân, süreç içerisinde ortaya çıkan İslâmî ilimlere hem kaynaklık etmiş, hem de bu ilimlerle ilgili ilkeler, amaçlar tayin ederek çerçevesini belirlemiştir. Kur’ân’ın Hz. Peygamber’in örnekliğini nazara vermesi ve sireti hakkında bazen tafsili, bazen de icmali bilgiler vermesi Siyer ilminin ortaya çıkmasını netice vermiştir. Kur’ân’ın konuları kendine özgü bir üslupla sunması Siyer’le ilgili âyetlerin tespitinin yapılmasını zorlaştırmaktadır. Klasik siyer kitaplarında Siyer’le ilgili âyetler konuların takdiminde daha çok bağdaştırma amaçlı olarak yer verilmiş, âyetin bağlamı ve mânaya delâletini tespit etme çoğunlukla söz konusu olmamıştır. Siyer yazımında Kur’ân’dan yararlanmak için hem konuyla ilgili âyetlerin bağlamının hem de mânaya delâletinin vuzuha kavuşturulması gerekiyor. Bu güçlüğü aşmak için Tefsir ilminden yararlanmamız kaçınılmazdır. Siyer-Tefsir ilişkisini ortaya koyma adına ilk dönem tefsirinin zirvesi diyebileceğimiz Taberî tefsirinin önemli bir yeri vardır. Taberî, Kur’ân’ın bütünlüğü, âyetin bağlamı, sahih hadis, icmâ, tarihi ve sosyal gerçeklik, tabii gerçekler, akli gerçekler, Arapça’nın temel özellikleri, zâhir anlam, nesh gibi bir takım ilkelere başvurarak siyer-tefsir ilişkisini tespit etmeye çalışmıştır.