İran'da âşûrâ merasimleri ve tarihsel gelişimi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, İLAHİYAT FAKÜLTESİ, TEMEL İSLAM BİLİMLERİ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ZEYNEP SENA KAYA

Danışman: Mehmet Çelenk

Özet:

Çalışmamız popüler Şiî dindarlığının en temel unsurlarından olan Muharrem törenlerinin yapısını, dini, tarihi ve sosyolojik temellerini incelemeyi hedeflemektedir. Bütün Müslümanların hafızasında derin bir etkisi olan Kerbela vakası Şiî muhayyilesinde çok farklı bir şekilde işlenmiş, Şiî maneviyatının psikolojik cephesini oluşturan ana temaya dönüşmüştür. Bu açıdan Muharrem törenlerinin Şiî toplum açısından ne ifade ettiğini bilmeden Şiîliğin kültür ve mezhep kodlarını anlamak da mümkün değildir. Her yıl Muharrem ayında milyonlarca Şiî Müslüman inançlarının ve mezhebî kimliklerinin bir gereği olarak Hz. Hüseyin'in şehadetini yâd etmek, geçmişle gelecek arasında manevi bir köprü kurmak, Ehl-i Beyt'in acılarına ortak olmak ve başta Hz. Hüseyin olmak üzere bütün Ehl-i Beyt imamları ile akit tazeleme çabasıyla bu törenlere dâhil olur ve gözyaşı dökerler. Zaman içerisinde Hz. Hüseyin'in yasını tutmak amacıyla çok çeşitli ayinler ve merasimler ihdas edilmiştir. Çalışmamız bu bağlamda ilk olarak Muharrem merasimlerinin tarihsel arka planını ve gelişim sürecini ele almakta; sonrasında ise taziye meclislerini, geçit törenlerini ve desteleri, teatral gösterimleri ve Kerbela ziyaretlerini daha detaylı ve bütüncül bir biçimde incelemeye çalışmaktadır.