Resmi ve özel ilköğretim okullarındaki sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BERNA YILMAZ

Danışman: AYNUR OKSAL

Özet:

Bu araştırma, resmi ve özel ilköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, mesleki kıdem, okul türü, sınıflardaki ortalama öğrenci sayısı, üstlerinden takdir görme durumu, ücretin yeterliliği, mesleki açıdan verim düzeyini değerlendirme, öğretmenliği isteyerek seçme durumu ve mesleki açıdan manevi doyumu değerlendirme değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla yapılmış betimsel bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini Bursa merkez ilköğretim birinci kademede görev yapmakta olan sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır. Örneklemi ise Bursa ili 3 merkez ilçesinde çalışan toplam 207 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Bunların 106 tanesi resmi, 101 tanesi de özel okullarda görev yapan sınıf öğretmenleridir. Araştırmada, veriler, iki bölümden oluşan bir anket aracılığı ile toplanmıştır. Anketin ilk bölümü, ankete katılan öğretmenlerin kişisel bilgilerinin yer aldığı Kişisel Bilgi Formu' dur. Anketin ikinci bölümünde ise öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerini ölçmek üzere Christina Maslach ve Susan E. Jackson tarafından geliştirilen ve Ergin (1992) tarafından Türkçe'ye uyarlaması yapılan ve 22 sorudan oluşan Maslach ve Jackson Tükenmişlik Envanteri kullanılmıştır. Araştırmada toplanan veriler, SPSS 11.00 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. İstatistiksel karşılaştırmalarda karşılaştırma öncesinde verilerin Shapiro-Wilk testiyle normal dağılıma uygunluğu test edilmiştir. Araştırma için frekans (f), yüzde (%), hesaplaması yapılmıştır. Çalışmadaki veriler normal dağılıma uygunluk göstermediği için gruplar arası karşılaştırmalarda, Kruskal-Wallis ve Mann Whitney U testi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda duygusal tükenmişlik düzeylerinin üstlerinden takdir görme, aldığı ücretten memnun olma, manevi doyum alma durumu, mesleğini isteyerek seçme durumu, meslekte verimliliğine; duyarsızlaşma düzeylerinin üstlerinden takdir görme, manevi doyum alma durumu, mesleğini isteyerek seçme durumu, meslekte verimliliğine; kişisel başarı duygusu düzeylerinin ise yaş, mesleki kıdem, mezuniyet durumu, üstlerinden takdir görme, manevi doyum alma durumu, mesleğini isteyerek seçme durumu, meslekte verimli olma durumlarına göre farklılık gösterdiği saptanmıştır. Cinsiyet, medeni durum, sınıflardaki ortalama öğrenci sayısı ve çalışılan okul türü ile tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır.