Bağımsız devletler topluluğu ülkelerinde vergi yükü analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Orkhan İsmayilov

Danışman: UFUK SELEN

Özet:

Her tüzel ve gerçek kişi devlet tarafından mevzuatla belirlenmiş şekilde zorunlu ödemeleri yapmakla, bütçenin va bütçe dışı devlet fonlarının şekillenmesinde katkıda bulunmaktadır. Zorunlu ödemeler çeşitli şekilde olur. Bunlara vergiler ve birikimler dahildir. Vergiler, birikimler ve benzer ödemeler bütçeye ve bütçe dışı fonlara mevcut mevzuata uygun miktarda, şekilde ve şartlarla mükellefler tarafından ödenen zorunlu ödemeler anlaşılır. Vergi devletin ve belediyelerin faaliyetinin finans sağlanması amacıyla vergi mükelleflerinin mülkiyetinde olan para kaynaklarının devlet bütçesine ve yerel bütçelere ettirilen zoraki, ferdi, karşılıksız paradır. Vergi yükü ile ilgili konuların kuramsal çerçeveye oturtulması yönünde yapılan çalışmalar vergi teorisinde yer bulmuştur. Onların evrimi ekonomik düşüncenin çeşitli yönlerinin gelişmesi ile aynı zamanda yaşanmıştır. Vergi ödenmesi bir yüktür. Çünkü mikro açıdan sorumlu insanların gelirlerinin; makro açıdan ise toplumun gelirlerinin, özel sektörden kamu sektörüne aktarılmasını sağlamaktadır. Diğer bir ifadeyle vergi ödeyenlerin ekonomik gücünde bir azalma söz konusu olmaktadır. Kuşkusuz vergi mükelleflerinin bu küçülmeden etkilenmeleri ve bir şey hissetmeleri çok doğaldır. Kural olarak, görece acil olan tüm devletler, ek gelir elde etme sorununu mali yöntemlere, yani vergi toplamak da dahil olmak üzere çözüm bulmak zorundadır. BDT'e üye devletlerinde uygulanan başlıca vergi türleri, dünya pratiğindeki en yaygın vergi ödemelerine karşılık gelmektedir. Özellikle, kar vergisi (gelir), katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, bireyler üzerindeki gelir vergisi, emlak vergisi, belirli değişikliklerle arsa vergisi bu ülkelerin vergi sistemlerinde meydana gelmektedir. Aynı zamanda, her ülkenin vergi sistemi, ekonominin durumu, ulusal gelenekleri nedeniyle kendine has özelliklere sahiptir. Dolaylı vergilerin fiyatlandırma politikası üzerinde büyük etkisi vardır, çoğu BDT ülkesinin bütçelerinde en büyük paya sahiptir.