XIX. yüzyıl Kazak yazınında ilmihaller ve itikadi içeriği

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ASSYLTAY TASBOLAT

Danışman: CAĞFER KARADAŞ

Özet:

Bu çalışmada Kazak dinî/millî literatüründe önemli yer tutan avama yönelik dinî eserler olan ilmihal türü kitapların genel ilmihal yazım geleneği içerisindeki yeri ve bunların özellikle itikadî içeriklerinin tanıtım ve tahlili yapılmıştır. Çalışma giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak ilmihal türü eserlerin tanıtımı, tarihi seyri (Osmanlı'dan İdil-Ural bölgesine oradan da Türkistan topraklarına yaygınlaşması), Kazak yazınında ilmihal türü eserlerin ortaya çıkışı, dönemin sosyo-kültürel arka planının izahı ve müelliflerinin hayatı ile eserleri hakkında özet niteliğinde bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde ise XIX. yüzyılda ilmihal türü eserlerin Kazak yazınındaki ilk nüshalarını yazan Ibıray Altınsarin'in Musulmanşılıktın Tutkası ve Şakarim Kudayberdiulı'nın Musulmandık Şartı isimli ilmihal kitaplarının tahlili ve kelâmî açıdan değerlendirilmesi yapılmıştır. Ayrıca söz konusu eserlerde bulunan itikadî bilgiler klasik kelâm kaynaklarıyla mukayeseli olarak incelenmiştir