Taşköprîzâde'nin Ahlâk-ı Adudiyye şerhinde aile ve devlet ahlakı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yasemin Yılmaz

Danışman: ENVER UYSAL

Özet:

Taşköprülüzâde Ahmed Efendi, 16. yüzyılda yaşamış, ilmiye sınıfına mensup bir aileden gelmiş, bilimler tarihi ve biyografi alanlarında yazdığı eserleriyle meşhur olmuş, ahlaka dair de eserleri olan bir Osmanlı âlimidir. Onun en önemli özelliği eserlerinde teori ile pratiği bütünleme çabasıdır. Ahlâk-ı Adudiyye Şerhi, Taşköprülüzâde’nin ahlaka dair görüşlerini kapsamlı şekilde sunduğu bir eseridir. Şerh ettiği eserin yazarı 14. yüzyılda yaşamış, kelamcı ve Şâfiî fakihi olarak tanınan Adudüddîn el-Îcî’dir. Çalışmanın amacı Ahlâk-ı Adudiyye Şerhi’nin aile ve devlet ahlakı bölümlerini incelemek, Taşköprülüzâde’nin fert, aile ve siyaset ahlakı alanlarındaki görüşlerini tespit etmeye çalışmaktır. Birinci bölümde Taşköprülüzâde’nin hayatı, eserleri, ahlaka dair görüşlerini inceledik. İkinci bölümde ev yönetimi ilmini ve evi oluşturan unsurları, bu unsurlar arasındaki ilişkileri Taşköprülüzâde’nin diğer eserleri ve bu alanda yazılmış başka bazı metinlere de başvurarak değerlendirmeye çalıştık. Üçüncü bölümde, Taşköprülüzâde’nin devlet ahlakına dair düşüncelerini, devleti oluşturan unsurları, bu unsurların birbiriyle ilişkilerini ve genel anlamda insan ilişkilerini değerlendirdik. Çalışmamızda temel kaynağımız Taşköprülüzâde’nin Ahlâk-ı Adudiyye Şerhi oldu. Zaman zaman onun yararlandığı kaynaklara da atıf yaptık. Ahlâk-ı Adudiyye’nin 16. yüzyıl Osmanlı toplumunda tanınıp yaygınlaşmasında ve İslam Ahlak düşüncesine dair çalışmalar zincirinde Taşköprülüzâde’nin önemli bir halkayı oluşturduğunu tespit ettik.