Uluabat gölü su kalitesinin değerlendirilmesi ve coğrafi bilgi sistemi ortamında analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SERKUT AKDENİZ

Danışman: FEZA KARAER

Özet:

Günümüzde göllerde yapılan araştırmalarda amaç, ötrofıkasyonu etkileyen kirletici konsantrasyonlarını belirlemek ve trofik seviyeyi tespit etmektir. Ülkemizdeki önemli sulak alanlardan biri olan ve bu önemli özellikleri nedeniyle Ramsar sözleşmesi kapsamına alınan Uluabat Gölü'nde böyle bir çalışmanın gerçekleştirilmesinin anlamlı olacağına karar verilmiştir. Bursa il sınırları içerisinde yer alan Uluabat Gölü'nde yapılan bu çalışmada temel olarak, ötrofıkasyonu etkileyen kirletici parametrelerin konsantrasyonlarının belirlenmesi ve bu parametreler arasındaki İlişkilerin ortaya konulması, göldeki kütle dengesinin oluşturulması, gölün trofik seviyesinin tespit edilmesi ve ötrofıkasyonu etkileyen parametrelere ait mevsimsel değişimlerin ortaya konulması konularına odaklanılmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda, Uluabat Gölü içerisindeki beş istasyondan iki ayda bir, bir yıl süreyle örnekler toplanmıştır. Yapılan analizler ve değerlendirmeler sonucunda gölün trofik seviyesinin ötrofik ve hiperötrofik seviyeler arasında değiştiği belirlenmiştir. Trofik seviyenin belirlenmesinde, OECD standartlar tablosundan, trofik seviye dağılım grafiklerinden, Volfenweider (1975) modelinden ve Carlson (1977) Trofik Seviye İndeksi (TSl)'inden yararlanılmıştır. Tüm bu çalışmaların yanında, ötrofikasyonun multidisipliner yapısına uygun olan çok parametreli trofik seviye belirlenmesi çalışmaları yapılmış, bu amaçla GtS uygulamalarına baş vurulmuştur. Bu çalışmada gölün trofik seviyesi ve ötrofikasyonun yaz ve kış aylarında nasıl bir değişim gösterdiği ortaya konmuştur. Uluabat Gölü'nde yaz ve kış aylarında trofik seviyenin büyük değişimler gösterdiği, özellikle yaz aylarında durumun çok daha ciddi boyutlara ulaştığı tespit edilmiştir. Yine bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, trofik seviyenin özellikle gölün doğu ve batı ucunda hiperötrofik düzeye ulaştığı belirlenmiştir. Elde edilen tüm sonuçlar, Uluabat Gölü'nün önemli baskılar altında kaldığını göstermektedir. Bu nedenle gerekli önlemlerin bir an önce alınması gerekmektedir. Göle gelen dışsal yükler minimum düzeye indirilmeli ve daha sonra gölün iyileşme sürecini hızlandıracak bütünsel çözüm yöntemlerine başvurulmalıdır. Bu yöntemlerden biri biyomanipulasyon olabilir.