Bursa Hurûfât defterleri (1750-1800)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mine Aslangiri

Danışman: MEFAİL HIZLI

Özet:

Çalışmamızın temelini oluşturan ve 1750-1800 yıllarını kapsayan Bursa Hurûfât Defterleri, Osmanlı vakıf kurumlarının işleyişi hakkında önemli bilgileri içermektedir. Hurûfât Defterleri kayıtlarıyla her kazadaki vakıf müesseseleri, bu kurumların kurucularının isimleri; bu kurumlarda görev yapan personelin kimlikleri, maaşları, zaman içerisinde meydana gelen değişmeleri de takip edebilmekteyiz. Bursa’daki dini kurumlar (cami, mescid vb.) isimleri ve bulundukları yerleşim birimlerinin yanı sıra vakıf kurumlarında vazife yapan personelin, babalarıyla birlikte adlarını, bunların atama ve azillerine etki eden faktörleri de bu defterlerde görmekteyiz. Halkın ikamet ettiği mahalleler, iktisadi faaliyetlerin cereyan ettiği çarşı, han ve bedesten gibi mekânların isimlerini tespit edebildiğimiz gibi, Bursa’nın nahiyeleri ve bunlara bağlı olan köyler hakkında da önemli bulgular elde edebilmekteyiz. Çalışmamızın temelini dini kurumlar (cami, mescit, tekke, türbe vs.) ve din görevlileri oluşturmaktadır. Bu kayıtlar, Osmanlı tarihiyle Bursa’nın idarî, sosyoekonomik tarihinin tespiti açısından son derecede önemlidir. Giriş bölümünde Hurûfât kayıtları hakkında kısa bir bilgi verilmiş, Birinci bölümde Bursa’nın kısaca tarihi ve Hurûfât defterlerine değinilmiş, İkinci bölüm Bursa Hurûfât kayıtlarında elde edilen ayrıntılı bir indekse yer verilmiştir.